paizointas-me-ta-aisthitiriaka-sustimata

“Παίζοντας” με τα Αισθητηριακά Συστήματα

Η κατάλληλη συμπεριφορά και η δράση των παιδιών εξαρτάται από την λήψη και την επεξεργασία των πληροφοριών που λαμβάνουν από το περιβάλλον μέσω των αισθητηριακών συστημάτων. Σε αυτά τα συστήματα συγκαταλέγονται εκτός από τα ευρέως γνωστά, όπως είναι το οπτικό, το οσφρητικό, το γευστικό, το ακουστικό και το απτικό, και δύο συστήματα λιγότερο γνωστά, το αιθουσαίο σύστημα και το ιδιοδεκτικό.

Πιο συγκεκριμένα, το αιθουσαίο σύστημα επεξεργάζεται πληροφορίες που αφορούν την βαρύτητα, την κίνηση, την ταχύτητα και την ισορροπία, την θέση του κεφαλιού. Επίσης, περιλαμβάνει τους αισθητηριακούς υποδοχείς, οι οποίοι βρίσκονται στο εσωτερικό μέρος του αυτιού και αφορά σημαντικά την αντίληψη του σώματος κατά την κίνηση μέσα στον χώρο. Οι δεξιότητες που επηρεάζει είναι ο αμφίπλευρος και ο οπτικοκινητικός συντονισμός, το επίπεδο διέγερσης, η διατήρηση προσοχής του παιδιού και ο μυϊκός τόνος. Το ιδιοδεκτικό σύστημα σχετίζεται αρκετά με τις πληροφορίες που λαμβάνουμε από τις αρθρώσεις και τους μυς μας μιας κι εκεί βρίσκονται οι αισθητηριακοί υποδοχείς αυτού του συστήματος. Οι πληροφορίες αυτές αφορούν την σχέση των μελών του σώματος μας μεταξύ τους, καθώς και τη γενικότερη θέση του σώματός μας στον χώρο. Μέσω αυτού του συστήματος μπορούμε να γνωρίζουμε που κινούνται τα μέλη του σώματός μας δίχως να κοιτάζουμε (π.χ. κατέβασμα σκάλας χωρίς οπτική επαφή). Βοηθά στις εξής δεξιότητες: στον κινητικό έλεγχο, στην αντίληψη του σώματος, στην στασική σταθερότητα, στην διαβάθμιση της κίνησης και στην συναισθηματική σταθερότητα. Τέλος, το απτικό σύστημα επεξεργάζεται πληροφορίες, οι οποίες λαμβάνονται μέσω του δέρματος και αφορούν την αφή ή αλλιώς το άγγιγμα. Εκτός από την αίσθηση της αφής, το δέρμα είναι υπεύθυνο για την αίσθηση της πίεσης, της θερμοκρασίας και του πόνου. Επίσης, έχει προστατευτική λειτουργία, καθώς με αυτόν τον τρόπο αποφεύγουμε κάτι επικίνδυνο (π.χ. τραβάμε το χέρι μας όταν ακουμπάμε κάτι καυτό) και την δράση της διάκρισης (π.χ. πιάνουμε το μολύβι αφού το διακρίνουμε και όχι τη γόμα, χωρίς να κοιτάζουμε). Οι απτικοί υποδοχείς εντοπίζονται εκτός από το δέρμα και στο εσωτερικό του στόματος. Αξίζει να σημειωθεί η ευαισθησία του στόματος σε διάφορες υφές φαγητού και σε θερμοκρασίες. Η αίσθηση άνεσης με τα αγγίγματα και τα χάδια, καθώς και η λεπτή κινητικότητα και η συνειδητότητα του σώματος εξαρτώνται πολύ από την ολοκλήρωση του απτικού συστήματος. Ο κατάλληλος ερεθισμός των παραπάνω συστημάτων προκαλεί θετικές αντιδράσεις και έχει ως αποτέλεσμα την ηρεμία του παιδιού, σε αντίθεση με τον λανθασμένο που μπορεί να προκαλέσει αρνητικές αντιδράσεις.

Υπάρχουν καθημερινές δραστηριότητες, οι οποίες έχουν ως στόχο να λαμβάνουν τα παιδιά αισθητηριακά ερεθίσματα. Οι δραστηριότητες αυτές μπορεί να βοηθήσουν τα παιδιά στην καλύτερη επεξεργασία των εξωτερικών αισθητηριακών ερεθισμάτων και στην κατάλληλη προσαρμογή τους στο περιβάλλον.
Παρακάτω ακολουθούν δραστηριότητες, οι οποίες μπορούν να γίνουν στο σπίτι και οι γονείς να τις εντάξουν στην καθημερινότητα των παιδιών.
  • Δώστε του παιχνίδια, τα οποία έχουν διάφορες υφές και μεγέθη, π.χ. χνουδωτά ή τραχιά κ.α.
  • Παίξτε το «καροτσάκι του κηπουρού». Κρατήστε το παιδί από τα πόδια και ζητήστε του να προχωράει με τα χέρια του προσέχοντας πολύ να μην πέφτει η μέση του.
  • Πιέστε ελαφρώς την επιφάνεια των χεριών, των ποδιών και της πλάτης του παιδιού με μία βούρτσα τύπου Willbarger ή με μία βούρτσα μαλλιών με τρίχες. Προσπαθήστε να περνάτε με τη βούρτσα από όλα τα παραπάνω σημεία. Επίσης, προσέξτε ιδιαίτερα την περιοχή της σπονδυλικής του στήλης, καθώς εκεί καλό είναι να αποφεύγεται η χρήση της βούρτσας.
  • Χρησιμοποιήστε σφουγγάρια με διάφορες υφές (σκληρά, τραχιά, μαλακά) και τρίψτε το παιδί, ρίξτε αφρόλουτρα με διάφορα αρώματα, άλλα έντονα και άλλα απαλά, αφήστε το παιδί να παίξει με τις σαπουνάδες.
  • Επιλέξτε πετσέτες με διάφορες υφές, άλλες πιο σκληρές και άλλες πιο μαλακές και σκουπίστε το παιδί μετά το μπάνιο.
  • Επιδιώξτε την χαλάρωση μετά το μπάνιο. Ξαπλώστε κοντά στο παιδί και απλώστε του λοσιόν σώματος. Στη συνέχεια κάντε του μασάζ, ασκώντας πίεση.
  • Κάντε τον “αεροπλανάκι” κρατώντας τα χέρια του και τοποθετώντας τα πόδια σας στα ισχία του.
  • Καθίστε σε μία κουνιστή καρέκλα και διαβάστε του παραμύθια.
  • Ρίξτε μέσα από την μπλούζα του παιδιού μπαλάκια διαφόρων υφών και μεγεθών και ζητήστε του να τα εντοπίσει και να τα βγάλει. Ξεκινήστε με εύκολες περιοχές, όπως αυτή της κοιλιάς και στη συνέχεια πηγαίντε σε πιο δύσκολες, όπως αυτή της πλάτης.
  • Κάντε σαπουνόφουσκες και ζητήστε του να τις σκάσει. Στη συνέχεια, ζητήστε του να κάνει εκείνο σαπουνόφουσκες και να τις σκάτε εσείς.
  • Απλώστε αφρό ξυρίσματος σε ένα τραπέζι και ζητήστε του να σχηματίσει το όνομά του.
  • Βάλτε αφρό μέσα σε ένα ποτήρι και ρίξτε χάντρες. Το παιδί θα πρέπει να τις βρει και να τις βγάλει.
  • Ρίξτε χυμούς φρούτων σε μία παγοθήκη και φτιάξτε παγάκια. Δώστε τα στο παιδί να τα μασήσει αφού πρώτα τα θρυμματίσετε λίγο.
  • Δοκιμάστε να του δώσετε σνακ τα οποία χρειάζονται αρκετή ώρα για να μασηθούν ή έχουν διαφορετική υφή και γεύση (σκληρά, μαλακά, ξινά, πικρά, γλυκά, αλμυρά κ.α.). Τέτοια σνακ είναι τα πατατάκια, οι γκοφρέτες, οι μπάρες δημητριακών, τα ζελεδάκια, τα μπισκότα κ.α.
  • Αφήστε το παιδί να σας βοηθήσει στο μαγείρεμα. Ζητήστε του να πλάσει μια ζύμη ή να ανακατέψει με μια κουτάλα υλικά που απαιτούν αρκετή μυϊκή δύναμη.
  • Παίξτε με μπογιές. Το παιδί θα πρέπει να τοποθετήσει ή όλη του την παλάμη ή κάποια δάχτυλα μέσα σε ένα πλαστικό πιάτο που θα έχει ήδη βάλει την τέμπερα. Στην συνέχεια θα πρέπει να ακουμπήσει σε ένα λευκό χαρτί και να αφήσει το σημάδι του.
  • Πάρτε το παιδί μαζί σας στο σούπερ μάρκετ. Ζητήστε του να πιάσει αντικείμενα που βρίσκονται λίγο πιο ψηλά από εκείνο, να κουβαλήσει σχετικά βαριές σακούλες, να βάλει το κέρμα στο καρότσι και να το μετακινήσει.
  • Σε περίπτωση που έχετε κήπο, αφήστε το παιδί να σκάψει με φτυάρι το χώμα και να φυτέψει κάτι. Εναλλακτικά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μία γλάστρα.
  • Ζητήστε του να σας βοηθήσει στις δουλειές του σπιτιού. Πιο συγκεκριμένα στο σπρώξιμο, στο τράβηγμα, στο σήκωμα και στην μεταφορά βαριών για το παιδί επίπλων.
  • Περπατήστε σαν τα ζώα. Ζητήστε του να περπατήσει σαν μυρμήγκι, σαν ελέφαντας, σαν καγκουρό, σαν βάτραχος και τέλος να συρθεί σαν το φίδι.
  • Γεμίστε ένα δοχείο με φακές και ρίξτε μέσα μικρά αντικείμενα. Έπειτα ζητήστε από το παιδί να τα βρει. Δοκιμάστε το και με φασόλια.
  • Παίξτε το παιχνίδι hot dog. Βάλτε το παιδί ανάμεσα από δύο μαξιλάρια και ασκείστε πίεση ανάλογη με αυτήν που μπορεί να δεχτεί το παιδί.
  • Ζητήστε του να κάνει πατίνι χωρίς παπούτσια.
  • Τοποθετήστε ένα skateboard κοντά στο παιδί και βάλτε πάνω στο skateboard ένα αντικείμενο, το οποίο μπορεί να πέσει σχετικά εύκολα (π.χ. μία πλαστική κορίνα του bowling). Στη συνέχεια ζητήστε του να ακουμπάει το skateboard με την παλάμη του ενός χεριού του και να μεταφέρει το αντικείμενο. Καλό θα ήταν το αντικείμενο να βρίσκεται μακριά από το χέρι του (π.χ. το αντικείμενο στο μπροστινό μέρος του skateboard και το χέρι του στο πίσω μέρος).
  • Χρησιμοποιήστε πάπλωμα ή κουβέρτα με βάρος τον χειμώνα.
  • Πηγαίντε στην παιδική χαρά και προτρέψτε το παιδί να κάνει τσουλήθρα, κούνια, τραμπάλα και αναρρίχηση. Προσπαθήστε να του δίνετε βοήθεια μόνο όταν βλέπετε ότι δεν τα καταφέρνει μόνος του.
  • Δείξτε του σε εικόνες κάποια αντικείμενα που θα χρησιμοποιήσετε μετά. Στη συνέχεια, κλείστε του τα μάτια και δώστε του διάφορα από αυτά τα αντικείμενα. Ζητήστε του να τα αναγνωρίσει και να τα ονομάσει.
  • Παίξτε με την άμμο, το χαλίκι και τα βότσαλα. Καλύψτε το παιδί με άμμο το καλοκαίρι, φτιάξτε πύργους με βότσαλα, αφήστε το να πατήσει ξυπόλητο το χαλίκι. Τις άλλες εποχές μπορεί να σχεδιάσει το όνομά του με την άμμο ή με το χαλίκι προσέχοντας πάντα να χρησιμοποιεί τα τρία του δάχτυλα (τριποδική σύλληψη) και να μην του πέφτει η άμμος ή το χαλίκι στην διαδρομή.

Καλή διασκέδαση!

Σας αρεσε αυτο το Αρθρο;

Κοινοποιήστε στο Facebook
Κοινοποιήστε στο Twitter
Κοινοποιήστε στο Linkedin
Κοινοποιήστε στο Pinterest
Αγγελική Λεμογιάννη

Αγγελική Λεμογιάννη

Εργοθεραπεύτρια